ویندوز یکی از دوس داشتنی ترین سیستم عامل های حال حاضر است و خیلی از شما ها نام این سیستم عامل را شنیده اید قبل از اینکه به سراغ ویندوز برویم بیایید نگاهی کوتاه به مفهوم کلی سیستم عامل بیندازیم. سیستم عامل نرم‌افزاری است که به عنوان واسط بین سخت‌افزار و نرم‌افزارهای کاربردی عمل میکند. به عبارت ساده‌تر، سیستم عامل به رایانه می‌گوید که چگونه باید کار کند و به برنامه‌های مختلف اجازه می‌دهد تا با سخت‌افزار تعامل داشته باشند. سیستم عامل وظایف مختلفی از جمله مدیریت حافظه، پردازنده، دستگاه‌های ورودی/خروجی و فایل‌ها را بر عهده دارد.
برای درک بهتر مفهوم سیستم عامل پیشنهاد می شود مقاله سیستم عامل چیست؟ انواع سیستم عامل را مطالعه کنید.
سیستم عامل ویندوز چیست؟
Windows یک سیستم عامل گرافیکی است که توسط شرکت مایکروسافت (Microsoft)توسعه یافته و به طور گسترده در رایانه‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و حتی برخی از سرورها استفاده می‌شود.
این سیستم عامل به کاربران اجازه می دهد بتوانند فایل های خود را مشاهده و ذخیره کنند،نرم افزار ها و بازی های مختلف را اجرا کنند،فیلم تماشا کنند و همچنین امکان اتصال به اینترنت را فراهم می کند.Windows محبوب ترین سیستم عامل برای رایانه های شخصی و اداری است که در سرتاسر دنیا از آن استفاده می شود.
کارکردهای اصلی ویندوز و دلیل محبوبیت این سیستم عامل
به چند کارکرد اصلی این سیستم عامل میپردازیم:
مدیریت سخت افزار:
وظیفه کنترل و مدیریت تمام قطعات سخت‌افزاری کامپیوتر مانند پردازنده، حافظه، کارت گرافیک و دستگاه‌های ورودی/خروجی را بر عهده دارد.
اجرای برنامه ها:
شما می‌توانید نرم‌افزارهای مختلف را روی آن نصب کرده و اجرا کنید.
مدیریت فایل ها:
به شما امکان می‌دهد تا فایل‌ها و پوشه‌های خود را ایجاد، ویرایش، حذف و سازماندهی کنید.
اتصال به شبکه:
به شما اجازه می‌دهد تا به شبکه‌های محلی و اینترنت متصل شوید و با سایر دستگاه‌ها ارتباط برقرار کنید.
امنیت:
دارای ویژگی‌های امنیتی مختلفی است که از سیستم شما در برابر تهدیدات امنیتی محافظت میکند.
اما ویندوز چرا اینقد محبوب است؟
رابط کاربری آسان:
با استفاده از آیکون‌ها، منو‌ها و پنجره‌ها، یک رابط کاربری بصری و ساده‌ای را ارائه می‌دهد که استفاده از کامپیوتر را برای همه آسان میکند.
سازگاری با نرم‌افزارهای مختلف:
اکثر نرم‌افزارهایی که روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، مانند مرورگرهای وب، نرم‌افزارهای اداری، بازی‌ها و … برای این سیستم عامل طراحی شده‌اند و به راحتی روی آن اجرا می‌شوند.
پشتیبانی گسترده:
به دلیل محبوبیت زیاد، از پشتیبانی گسترده‌ای برخوردار است و منابع آموزشی و فنی زیادی برای آن وجود دارد.
تاریخچه ویندوز و انواع نسخه های آن
یکی از محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌های جهان، مسیری طولانی و پر فراز و نشیب را تا به امروز پیموده است. در این مسیر، تغییرات زیادی در ظاهر و عملکرد آن ایجاد شده است که هر کدام به نوبه خود بر دنیای فناوری تاثیر گذاشته‌اند.
-
ویندوز ۱(۱۹۸۵)
مایکروسافت اولین نسخه‌ی ویندوز را در سال ۱۹۸۳ با نام Interface Manager معرفی کرد اما دو سال بعد نام این سیستم‌عامل را به Windows1 تغییر داد.
Windows1 بیشتر از اینکه سیستم‌عاملی مستقل باشد، مثل افزونه‌ی DOS بود. مایکروسافت، با هدف رقابت مستقیم با Lisa OS اپل این سیستم عامل را منتشر کرد.
-
ویندوز ۲(۱۹۸۷)
مایکروسافت در سال ۱۹۸۷ دومین نسخه از ویندوز را در دسترس قرار داد. این نسخه تفاوت زیادی با نسخه ۱ نداشت، اما اولین پلتفرم ویندوز بود که در آن می‌توانستید پنجره‌ها را روی یکدیگر قرار دهید. در Windows2 مدیریت حافظه برای نرم‌افزار گسترش پیدا کرد تا مولتی‌تسکینگ بهبود یابد.
-
ویندوز۳ (۱۹۹۰)
Windows3 میزبان رابط کاربری جدید و نرم‌افزارهای مدیریت فایل و برنامه شد.ویندوز ۳ اولین نسخه‌ی سیستم‌عامل دسکتاپ مایکروسافت با نرم‌افزار و آیکون فایل بود. به‌لطف معرفی حافظه‌ی مجازی، این نسخه می‌توانست تعداد بیشتری نرم‌افزار را به‌صورت هم‌زمان پردازش کند. Windows3 اولین نسخه‌ی ویندوز بود که به فروش بیش از یک میلیون نسخه دست پیدا کرد.
-
ویندوز ۳.۱ (۱۹۹۲)
این نسخه با پشتیبانی بهتر از چند وظیفگی، بهبود عملکرد و اضافه شدن ویژگی‌های جدید، به محبوبیت زیادی دست یافت. Minesweeper نیز با بروزرسانی ۳٫۱ راه خود را به ویندوز باز کرد.
-
ویندوز NT (1994)
این نسخه از ویندوز در واقع دومین نسخه از NT به شمار می‌رفت و باعث شد مایکروسافت با قرار دادن ویژگی‌های مهم امنیتی و به اشتراک‌گذاری فایل‌ها، جای خود را بیش از پیش در بین کسب‌و‌کارها باز کند. این نسخه به عنوان یک سیستم‌عامل قدرتمند برای سرورها طراحی شده بود و پایه‌ای برای نسخه‌های بعدی ویندوز شد.
-
ویندوز ۹۵ (۱۹۹۵)
این نسخه نقطه عطفی در تاریخ Windows بود. با معرفی منوی استارت، دکمه شروع و پشتیبانی از برنامه‌های ۳۲ بیتی، Windows95 به یک موفقیت تجاری بزرگ تبدیل شد و استاندارد جدیدی برای سیستم‌عامل‌های شخصی تعیین کرد. به‌لطف ویندوز ۹۵، دوران جدیدی برای اپلیکیشن‌ها آغاز و مرورگر اینترنت اکسپلورر نیز وارد دنیای ویندوز شد.
-
ویندوز ۹۸ (۱۹۹۸)
این نسخه با بهبود عملکرد، پشتیبانی از USB و قابلیت‌های چندرسانه‌ای بهتر، بر موفقیت Windows95 افزود. مایکروسافت در این نسخه تمرکز زیادی روی وب داشت و اپلیکیشن‌ها و ویژگی‌هایی مانند Active Desktop و Outlook Express و Frontpage Express و Microsoft Chat و NetMeeting را به آن اضافه کرد.
-
ویندوز ME (2000)
این نسخه از Windows روی مالتی‌مدیا و کاربران خانگی تمرکز داشت اما بسیار پر ایراد و غیرپایدار بود. Windows Movie Maker اولین بار در این نسخه پدیدار شد؛ به علاوه شاهد بهبودهایی در مدیا پلیر و اینترنت اکسپلورر نیز بودیم.
-
ویندوز ۲۰۰۰ (۲۰۰۰)
این نسخه از Windows برای کامپیوترهای سرور درون سازمان‌ها در نظر گرفته شده بود. Windows2000 براساس ویندوز NT طراحی شد و ویژگی‌های امنیتی مانند رمزنگاری فایل‌ها و کش DLL را در خود جا داده بود.
-
ویندوز XP (2001)
ویندوز XP ترکیبی از تلاش‌های مایکروسافت برای استفاده از Windows در خانه‌ها و سازمان‌ها بود و هر دوی کاربران خانگی و سازمانی را هم‌زمان نشانه گرفت.
ویندوز XP رابط کاربری بازطراحی‌شده‌ای داشت و تغییرات چشمگیری تجربه کرد. تسکبار و منوی استارت نمادین WindowsXP هرگز از خاطر کاربران نمی‌رود.
-
ویندوز Vista(2007)
ویندوز ویستا زیاد مورد توجه قرار نگرفت. در حالی که ویستا رابط کاربری جدید با ویژگی‌های بهبود یافته‌ی امنیتی را به همراه داشت، طراحی آن برای مایکروسافت ۶ سال زمان برده بود و ویندوز ویستا تنها روی سخت‌افزارهای جدید به خوبی عمل می‌کرد.
یکی از بزرگ‌ترین ایرادات وارد به این نسخه از ویندوز، کنترل بر حساب کاربری بود. ویندوز ویستا یکی از ضعیف‌ترین نسخه‌های ویندوز تا به امروز به شمار می‌رود.
-
ویندوز ۷ (۲۰۰۹)
Windows7 در سال ۲۰۰۹ از راه رسید تا ایرادات ویستا را برطرف کند. مایکروسافت بهبودهای مطلوبی در سیستم عامل خود ایجاد کرد و مدیریت حساب کاربری را نیز به خوبی تغییر داد. ویندوز ۷ همین حالا نیز یکی از محبوب‌ترین نسخه‌های ویندوز است.
-
ویندوز ۸(۲۰۱۲)
Windows8 با تمرکز بر دستگاه‌های لمسی و رابط کاربری جدیدی به نام Metro، تغییرات بزرگی را ایجاد کرد. مایکروسافت منوی استارت سنتی را حذف و آن را با نسخه‌ی تمام‌صفحه‌‌ی استارت جایگزین کرد. این سیستم‌عامل میزبان ویندوز استور شد تا کاربران بتوانند اپلیکیشن‌ها را مستقیماً دانلود کنند.
مایکروسافت با ویندوز ۸٫۱ منوی استارت را برگرداند، اما این تغییر باعث نشد که کاربران به نصب ویندوز جدید علاقه پیدا کنند.
-
ویندوز ۱۰ (۲۰۱۵)
Windows10 با بازگرداندن منوی استارت، دل کاربران را به دست آورد. به‌علاوه، ویژگی‌هایی مانند کورتانا و مرورگر جدید اج نیز به ویندوز اضافه شدند. در این نسخه شاهد بهبود رابط کاربری برای استفاده دو منظوره (هم در کامپیوترهای معمولی و هم کامپیوترهای دارای صفحه‌نمایش لمسی) نیز بودیم.
ویندوز ۱۰ بیشتر از نسخه‌ی قبلی روی سیستم‌های دسکتاپ متمرکز بود. برای اولین بار در ویندوز ۱۰ امکان استفاده از چندین دسکتاپ مجازی فراهم شد.
-
ویندوز۱۱ (۲۰۲۱)
Windows11 در وهله‌‌ی اول روی بازطراحی جلوه‌های بصری تمرکز کرد. آیکون‌های تسکبار به بخش مرکزی منتقل شدند و منوی استارت نیز در مرکز تصویر قرار گرفت.
به‌علاوه، در ویندوز ۱۱ گوشه‌ی پنجره‌ها گرد شد و منوهای شناور حالت جدیدی به خود گرفتند.
همچنین فصل جدیدی را در تاریخ ویندوز ورق زد؛ این‌بار با سیستم‌عاملی بسیار مدرن‌تر طرفیم که عملکرد سریع‌تری دارد، اما از پیش‌نیازهایی نسبتاً سخت‌گیرانه استفاده میکند. در نتیجه‌ی این پیش‌نیازها، نمی‌توان Windows11 را روی بسیاری از کامپیوترها و لب تاپ های قدیمی نصب کرد.
مایکروسافت نسخه‌ی 22H2 ویندوز ۱۱ را در سال ۲۰۲۲ منتشر کرد و بزرگ‌ترین تغییر جدید این سیستم‌عامل چند هفته پیش در دسترس قرار گرفت تا هوش مصنوعی کوپایلت وارد کامپیوتر کاربران شود. Windows11 به‌لطف به‌روزرسانی‌های منظم، سیستم‌عاملی تازه‌نفس است.
-
ویندوز ۱۲ (شاید ۲۰۲۵)
فعلا جزئیات دقیقی درباره‌ی ویندوز ۱۲ نمی‌دانیم، اما گفته می‌شود این سیستم‌عامل تمرکز ویژه‌ای روی هوش مصنوعی و تجربه‌ی وب‌محور دارد. گزارش‌های ضدونقیض می‌گویند ویندوز ۱۲ بر پایه‌ی مدل اشتراکی توسعه داده می‌شود، اما بر اساس شناختی که از مایکروسافت داریم، چنین چیزی بعید به نظر می‌رسد.
باید منتظر این سیستم عامل بود تا با تغییرات و ویژگی های جدید آن آشنا شد.همچنین تاریخ دقیقی برای رونمایی اعلام نشده و باید دید که مایکروسافت کی از سیستم عامل جدید خودش رونمایی میکند.
مزایا و معایب سیستم عامل Windows
مزایا:
پشتیبانی گسترده از نرم‌افزارها: بیشترین نرم‌افزارها و بازی‌ها برای این سیستم عامل طراحی شده‌اند که این امر باعث می‌شود دسترسی به طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها برای کاربران ویندوز آسان باشد.
رابط کاربری آسان: Windows رابط کاربری گرافیکی ساده و کاربرپسندی دارد که استفاده از آن را برای افراد با هر سطحی از دانش کامپیوتری آسان میکند.
پشتیبانی قوی از سخت‌افزار: این سیستم عامل از طیف وسیعی از سخت‌افزارها پشتیبانی میکند و به راحتی با قطعات جدید سازگار می‌شود.
جامعه کاربری بزرگ: جامعه کاربران این سیستم عامل بسیار بزرگ است که باعث می‌شود یافتن راه حل برای مشکلات و دسترسی به منابع آموزشی آسان‌تر شود.
یکپارچگی با محصولات مایکروسافت: ویندوز با دیگر محصولات مایکروسافت مانند آفیس، اوت‌لوک و اسکایپ به خوبی یکپارچه می‌شود.
معایب:
آسیب‌پذیری در برابر ویروس‌ها: به دلیل محبوبیت زیاد، Windows هدف اصلی حملات ویروسی است و نیاز به اقدامات امنیتی بیشتری دارد.
مصرف بالای منابع سیستم: برخی از نسخه‌های ویندوز به منابع سیستم مانند رم و پردازنده نیاز بیشتری دارند.
بروزرسانی‌های اجباری: مایکروسافت گاهی اوقات بروزرسانی‌های اجباری را منتشر میکند که می‌تواند باعث اختلال در کار کاربران شود.
نرم‌افزارهای پیش‌فرض غیرضروری: ویندوز با برخی از نرم‌افزارهای پیش‌فرض همراه است که ممکن است برای همه کاربران مفید نباشد.
هزینه بالای نسخه‌های حرفه‌ای: نسخه‌های حرفه‌ای ویندوز معمولاً هزینه بالایی دارند.
ویندوز سررو چیست؟
Windows Server یک سیستم عامل قدرتمند و تخصصی است که توسط شرکت مایکروسافت توسعه یافته و برای استفاده در سرورها طراحی شده است. برخلاف ویندوزهایی که برای استفاده شخصی بر روی کامپیوترهای خانگی و لپ‌تاپ‌ها طراحی شده‌اند، ویندوز سرور قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاصی دارد که آن را برای مدیریت شبکه‌ها، ارائه خدمات و پشتیبانی از تعداد زیادی کاربر بهینه میکند.
اپلیکیشن های ویندوز
Windows طی دوران تکامل خود، طیف وسیعی از اپلیکیشن‌های مفید را توسعه داده است. این اپلیکیشن‌ها به شما در بسیاری از فعالیت‌های روزمره از جمله وب گردی، مدیریت فایل و دانلود موسیقی کمک می‌کنند. می‌توانید اکثر این اپلیکیشن‌ها را با کلیک بر روی دکمه Start باز کنید. برای پیدا کردن برنامه مورد نظر هم می‌توانید به سادگی از گزینه جستجوی نوار Start کمک بگیرید. به طور کلی اپلیکیشن‌هایاین سیستم عامل در سه دسته قرار می‌گیرند:
مرورگر های وب
اینترنت اکسپلورر یکی از شناخته‌شده‌ترین برنامه‌های اینترنتی است، بیشتر به این دلیل که بسیاری از مدل‌های ویندوز آن را در ۲۰ سال گذشته همراه خود داشته‌اند. رابط کاربری گرافیکی و رایج‌ترین ویژگی‌های مرورگر وب شامل صفحات بوکمارک از ویژگی‌های این برنامه است. مایکروسافت آج در ویندوز ۱۰ به عنوان جایگزینی برای اینترنت اکسپلورر معرفی شد اما عملکرد آن مشابه اینترنت اکسپلورر است.
مدیریت
برنامه‌های مدیریتی، مانند مدیریت ایمیل‌ها و زمان‌بندی‌ها، دنبال کردن دستورالعمل‌ها و سازماندهی یادداشت‌ها، در ویندوز ۸ و ۱۰ گنجانده شده‌اند. Mail و Calendar اپلیکیشن‌هایی هستند که حساب‌های شما را به Microsoft، Google و Apple ارتباط می‌دهند. Maps، یک برنامه مدیریتی دیگر است که به شما امکان می‌دهد از همه برنامه‌های هدایت‌کننده و جستجو استفاده کنید. همچنین چند قابلیت اضافی مانند پین کردن و ذخیره دستورالعمل‌ها در تمام ابزارهای ویندوز به کمک این برنامه امکان‌پذیر است. که در ابتدا با مایکروسافت آفیس عرضه شد، برنامه مدیریت اعلانات پیشرفته بوده که اکنون یک ویژگی پیش‌فرض در Windows10 است. OneNote به شما کمک میکند تا یک لیست یادداشت ایجاد کنید، در آن جستجو کرده و آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.
تنظیمات
به کمک برنامه‌های تنظیمات، می‌توانید تنظیمات و پیکربندی کامپیوتر خود را در کنترل پنل تغییر دهید.
بیشتر بخوانید: اپلیکیشن و انواع آن
تفاوت ویندوز با لینوکس
هر دو سیستم‌عامل محبوب و پرکاربرد هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب بین این دو سیستم‌عامل به نیازها و ترجیحات شما بستگی دارد. در ادامه به بررسی تفاوت‌های کلیدی این دو سیستم‌عامل میپردازیم:
۱.مدل کسب و کار
Windows : یک سیستم‌عامل تجاری است که توسط شرکت مایکروسافت توسعه و عرضه می‌شود. برای استفاده از آن باید مجوز خریداری شود.
Linux: یک سیستم‌عامل متن‌باز (Open Source) است که توسط جامعه‌ای بزرگ از توسعه‌دهندگان به صورت رایگان توسعه و نگهداری می‌شود.
۲.رابط کاربری
Windows : رابط کاربری گرافیکی (GUI) بسیار کاربرپسند و بصری دارد که استفاده از آن را برای کاربران خانگی آسان میکند.
Linux: رابط کاربری گرافیکی متنوعی دارد و از نظر ظاهری می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برخی توزیع‌های لینوکس رابط کاربری شبیه به windows دارند، در حالی که برخی دیگر رابط کاربری ساده‌تر و مینیمالیستی دارند
- کاربرد
Windows : بیشتر برای استفاده شخصی و در محیط‌های اداری و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
Linux: به طور گسترده در سرورها، سیستم‌های تعبیه‌شده، ابر و محیط‌های توسعه استفاده می‌شود. همچنین در بسیاری از توزیع‌های لینوکس، امکان استفاده شخصی نیز وجود دارد.
۴.امنیت
Windows : به دلیل محبوبیت زیاد، هدف حملات ویروسی و بدافزارها قرار می‌گیرد و نیاز به به‌روزرسانی‌های امنیتی مداوم دارد.
Linux: به دلیل ماهیت متن‌باز و جامعه بزرگ توسعه‌دهندگان، از امنیت بالاتری برخوردار است. همچنین، حملات به لینوکس کمتر رایج است.
۵.پشتیبانی
Windows : از پشتیبانی کامل مایکروسافت برخوردار است و منابع آموزشی و پشتیبانی فنی گسترده‌ای برای آن وجود دارد.
Linux: پشتیبانی از لینوکس توسط جامعه کاربران انجام می‌شود و ممکن است برای کاربران مبتدی کمی پیچیده‌تر باشد. با این حال، جامعه لینوکس بسیار فعال است و منابع آموزشی زیادی برای آن وجود دارد.
۶.هزینه
Windows : برای استفاده از نسخه‌های تجاری ویندوز باید هزینه پرداخت شود.
Linux: استفاده از توزیع‌های لینوکس به صورت رایگان امکان‌پذیر است.
۷.انعطاف پذیری
Windows : انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به لینوکس دارد و تنظیمات آن اغلب برای کاربران عادی محدود است.
Linux: انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد و به کاربران اجازه می‌دهد تا سیستم‌عامل را مطابق با نیازهای خود سفارشی‌سازی کنند.
جمع بندی
با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و تغییر نیازهای کاربران، ویندوز نیز به طور مداوم در حال تغییر و بهبود است. مایکروسافت با معرفی نسخه‌های جدید و ویژگی‌های نوآورانه، همچنین بهره گیری از قابلیت های هوش مصنوعی تلاش میکند تا جایگاه خود به عنوان سیستم‌عامل برتر حفظ کند. در کل، ویندوز به عنوان یک سیستم‌عامل قدرتمند، قابل اعتماد و محبوب، نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا میکند. باید به زودی منتظر معرفی و رونمایی از جدید ترین سیستم عامل ویندوز یعنی ویندوز عامل ۱۲ باشیم.
